Kupujący wypełniają swoje koszyki, dosłownie i cyfrowo, prezentami w ostatniej chwili. Jednym z kuszących zakupów, zarówno na prezent, jak i na stylowe zaprezentowanie się na świątecznej imprezie ze swetrami, jest wyjątkowo tania odzież firmy Shein. Podobnie jak wiele innych firm na świecie, Francuzi polują na okazje w grudniu.

Podczas niedawnego wywiad z dziennikarzem Thomasem Mahlerem dowiedziałam się, że szybka moda stała się politycznym punktem zapalnym we Francji, kraju znanym z haute couture. Francuscy prawodawcy rozważają wprowadzenie środków mających zagrozić rentowności ekonomicznej Shein, chińskiej firmy dominującej na całym świecie w zakresie ultrataniej odzieży.

Miliony francuskich konsumentów regularnie robi zakupy w Shein. Mahler zapytał mnie: czy politycy mogą przekonać konsumentów, aby zamiast tego kupowali ubrania produkowane w kraju, w kraju o dumnej tradycji krajowej mody? Odpowiedziałem, że ten dylemat wykracza poza Francję. Bogate kraje nie produkują zbyt wiele odzieży we własnym zakresie. W krajach o niższych dochodach taniej jest produkować na dużą skalę, a mieszkańcy bogatych krajów rzadko aspirują do pracy w fabrykach odzieży.

Interwencją zaproponowaną przez francuski rząd jest „ekokara” na artykuły szybko modne – podatek, który ostatecznie może zwiększyć cenę o 10 euro za sztukę odzieży. Celem jest zwiększenie konkurencyjności odzieży francuskiej, a jednocześnie zniechęcanie do ekologicznych ekscesów mody jednorazowej.

Szybka moda generuje śmieci. Cykle trendów w taniej odzieży trwają tylko tygodnie, a nie sezony. Shein codziennie dodaje wiele nowych produktów, podczas gdy tradycyjny francuski dom mody wypuszcza tylko kilka projektów rocznie. Większość odzieży jest tak tania, że ​​nosi się ją tylko kilka razy, zanim zostanie wyrzucona. Nawet organizacje charytatywne mają trudności z przyjęciem podarowanej odzieży ze względu na zalew niechcianych ubrań. Wyrzucone poliestrowe koszule w najlepszym wypadku piętrzą się na wysypiskach śmieci, a w najgorszym zanieczyszczają rzeki i plaże. Włókna syntetyczne wydzielają mikroplastik. To są prawdziwe efekty zewnętrzne.

Podejście Francji łączy zatem nowoczesny ekologizm ze znanym protekcjonizm. Z politycznego punktu widzenia może być łatwiej sprzedać cło, gdy jest ono sformułowane jako zniechęcające do „marnotrawienia” konsumpcji, a nie jedynie chroniące krajowych producentów.

Ujawnione preferencje, czyli preferencje, które ludzie wykazują poprzez rzeczywiste zachowania zakupowe, a nie deklarowane ideały, pokazują, że konsumenci chcą przystępności cenowej i różnorodności. To stawia je w sprzeczności z protekcjonistycznymi decydentami politycznymi. Kiedy sukienka Shein kosztuje 15 euro, a jej francuski odpowiednik kosztuje 100 euro, nawet patriotyczni konsumenci stają przed trudnym kompromisem. Luka cenowa odzwierciedla nie tylko koszty pracy, ale także efektywność łańcucha dostaw, korzyści skali i zasadniczo odmienny model biznesowy.

Nawet gdyby dzięki tym środkom udało się zmniejszyć ilość odzieży kupowanej od Shien, czy Francuzi podjęliby pracę przy produkcji odzieży „sprowadzoną z powrotem” do Francji? Francuska młodzież bezrobocie oscyluje powyżej 17%, ale praca odzieżowa nie odpowiada aspiracjom wykształconej siły roboczej. W Stanach Zjednoczonych nieliczne fabryki odzieżowe, które pozostały, zatrudniają głównie niedawnych imigrantów. Czy próba odbudowania bazy przemysłowej z połowy XX wieku przypomina próbę wskrzeszenia maszyn do pisania? Nostalgia nie jest strategią ekonomiczną w technologicznie zaawansowanym świecie. Co więcej, czy roboty wkrótce „zajmą” większość stanowisk, które mogliby dziś wykonywać Francuzi przy produkcji odzieży?

Mahler zapytał mnie również, czy ludzie mogliby po prostu kupować mniej ubrań, aby pomóc środowisku. To interesujące pytanie, ponieważ ten dylemat związany z jedzeniem widzimy także dzisiaj w bogatym świecie. Kalorie były kiedyś drogie; teraz wiążącym ograniczeniem jest obwód talii, a nie dochód. Odzież podążała tym samym wzorem. Po zakończeniu Porozumienia Multi-Fiber w 2005 r. światowy handel tekstyliami rozkwitł. Na przykład jedno chińskie miasto obecnie produkuje ponad 20 miliardów par skarpetek rocznie, ile mogą eksport po niskich cenach. Dla wielu konsumentów cena odzieży nie jest głównym czynnikiem wpływającym na liczbę kupowanych przez nich ubrań. Rezultatem był demokratyzacja stylu i obfitości.

Rozsądni ludzie mogą debatować nad odpowiednią reakcją polityczną. A Pigouvian Warto rozważyć podatek od nowej odzieży w celu finansowania recyklingu lub ograniczenia ilości odpadów, podobny do podatku od emisji dwutlenku węgla. Lepsze oznakowanie, np. oceny trwałości, mogłoby pomóc konsumentom w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji dotyczących trwałości odzieży, aby mogli odpowiednio porównać cenę do jakości. Normy kulturowe zmieniają się w takim stopniu, że niektórzy konsumenci się tym chwalą znaleziska w sklepach z używaną odzieżą zamiast nowych zakupów, ograniczając w pewnym stopniu napływ nowej odzieży na wysypiska śmieci.

Zajmując się ekscesami taniej mody, nie powinniśmy idealizować przeszłości. Nie powinniśmy wracać do świata, w którym tylko bogaci mogli sobie pozwolić na różnorodność i wygodę. Kraje takie jak Bangladesz i Wietnam ograniczyły ubóstwo, przyłączając się do globalnych łańcuchów dostaw odzieży. W 1998 r. PKB Bangladeszu na mieszkańca wynosił poniżej 500 dolarów; dziś jest to ponad 2500 dolarów.

Szybka moda nie jest ani triumfem, ani katastrofą. To wynik rozwiązania ważnego problemu: jak tanio ubrać miliardy ludzi. Francuzi, podobnie jak wielu z nas na całym świecie, stoją teraz przed przyjemniejszym pytaniem: ile wystarczy, gdy pokona się podstawowy niedobór?

Ktoś z 1850 roku, ubrany w swój jedyny połatany płaszcz, byłby zdumiony, gdyby dowiedział się, że debatujemy nad tym, czy ludzie kupują za dużo odzież. To, że mamy luksus, aby zapytać, jest dowodem na to, że pomimo problemów system dostarczył coś niezwykłego.