Zespół kikuta tętnicy kręgowej, znany również jako VASS, jest rzadką, ale klinicznie istotną przyczyną nawracających udarów. Występuje, gdy małe skrzepy krwi, zwane zatorami, odrywają się od zablokowanego końca lub kikuta tętnicy kręgowej, która jest jednym z głównych naczyń krwionośnych zaopatrujących mózg. Zdarzenia te często pozostają niezdiagnozowane ze względu na ich subtelny wygląd i trudności w uchwyceniu ich za pomocą skanów obrazowych. Schorzenie to podkreśla złożoność leczenia chorób naczyniowo-mózgowych, dziedziny skupiającej się na problemach z naczyniami krwionośnymi w mózgu, zwłaszcza gdy tradycyjne metody nie zapewniają skutecznej profilaktyki.
W nowo opublikowanym studium przypadku dr Yu Sakamoto i współpracownicy ze szpitala Daisan Kitashinagawa opisali unikalną ścieżkę leczenia pacjenta cierpiącego na VASS. Wyniki ich badań opublikowano w czasopiśmie Radiology Case Reports. Zespół zgłosił przypadek pacjenta, u którego doszło do licznych udarów krążenia tylnego, czyli udarów obejmujących tylną część mózgu, pomimo konwencjonalnej terapii medycznej. „Nawracające zdarzenia niedokrwienne można przypisać zatorom powstającym w kikucie tętnicy kręgowej” – stwierdził dr Sakamoto, podkreślając nieuchwytny, ale niebezpieczny charakter tego zespołu.
Aby sprostać temu wyzwaniu, naukowcy zastosowali innowacyjne podejście wewnątrznaczyniowe, czyli minimalnie inwazyjną procedurę przeprowadzaną wewnątrz naczyń krwionośnych przy użyciu cewników. Zamiast celować bezpośrednio w niedrożną tętnicę kręgową, wykonali okluzję tętnicy macierzystej – metodę, która celowo blokuje większe naczynie w celu odcięcia źródła szkodliwych skrzepów, przechodząc przez zespolenie boczne, czyli naturalne połączenia między naczyniami krwionośnymi, które umożliwiają krwi ominięcie zatorów. Ta nowatorska metoda pozwoliła im bezpiecznie i skutecznie wyeliminować źródło zatoru. Zdaniem zespołu dr Sakamoto: „Ta strategia pokazuje, że można wykorzystać dodatkowe ścieżki do interwencji w przypadkach, gdy bezpośredni dostęp nie jest możliwy”.
Wynik kliniczny był znaczący. Po zabiegu u pacjenta nie wystąpiły nawroty udaru, a badania kontrolne potwierdziły skuteczne wykluczenie źródła zatoru. Przypadek ten podkreśla nie tylko wyzwania diagnostyczne VASS, ale także potencjał kreatywnych strategii interwencyjnych w opiece naczyniowo-mózgowej. Wykorzystując boczne drogi krążenia, zespołowi udało się ominąć ograniczenia anatomiczne i zapewnić trwałą profilaktykę udaru.
Co ważne, w raporcie podkreślono potrzebę zwiększenia świadomości klinicznej na temat VASS. Zespół ten jest często niedostatecznie rozpoznawany i bez ukierunkowanego leczenia pacjenci mogą cierpieć na powtarzające się udary powodujące niepełnosprawność. Przypadek sugeruje, że terapie wewnątrznaczyniowe dostosowane do indywidualnej anatomii naczyń mogą odegrać kluczową rolę w leczeniu tak rzadkich, ale poważnych schorzeń.
Doktor Sakamoto i współpracownicy doszli do wniosku, że chociaż potrzebne są dalsze badania, ich przypadek stanowi dowód słuszności koncepcji podejścia terapeutycznego, które mogłoby przynieść korzyści wybranym pacjentom na całym świecie. Ich praca stanowi uzupełnienie coraz większej liczby dowodów na to, że spersonalizowane interwencje oparte na anatomii na nowo definiują przyszłość zapobiegania udarom.
Odniesienie do czasopisma
Sakamoto, Y. i in. „Przypadek zespołu kikuta tętnicy kręgowej leczonego przez zamknięcie tętnicy macierzystej poprzez zespolenie boczne.” Raporty przypadków radiologii (2025). DOI: https://doi.org/10.1016/j.radcr.2025.01.070
O Autorach
Yu Sakamoto ukończył studia na Uniwersytecie Yamanashi w Japonii w 2013 roku, uzyskując stopień doktora medycyny. W latach 2015-2023 pracował jako klinicysta i badacz w Szpitalu Uniwersyteckim Showa Medical. Od 2024 r. dołączył do szpitala Daisan Kitashinagawa, gdzie koncentruje się na promowaniu zdrowia społeczności i szkoleniu personelu medycznego, wykorzystując ilustrację medyczną, 3DCG i sztuczną inteligencję.
Yoshikazu Matsudy jest lekarzem, który ukończył Uniwersytet Medyczny Wakayama w 2003 roku. Posiada rozległe doświadczenie w neurochirurgii, które rozpoczął w 2003 roku w Szpitalu Uniwersytetu Medycznego Wakayama. Jego kariera obejmuje pracę w kilku szpitalach w prefekturach Wakayama i Kanagawa w Japonii, a także staż naukowy w Rush University Medical Center w Chicago, USA (2016-2017). Od listopada 2021 roku pracuje na Oddziale Neurochirurgii Szpitala Uniwersytetu Medycznego Showa w Tokio.
