Kiedy zaczynałem uczyć, David Henderson dał mi kilka rad: żebym był otwarty na to, kim jestem, jeśli chodzi o moją filozofię ekonomii. Na początku zajęć (i kilka razy w trakcie) wspominam, że jestem klasycznym liberałem – ekonomistą wolnorynkowym, który twierdzi, że do rozwiązywania złożonych relacji i problemów społecznych najlepiej nadają się jednostki, a nie rządy. Nie wykluczam całkowicie interwencji rządu, ale stanowczo opieram się na domniemaniu wolności, które należy przezwyciężyć, zanim interwencja rządu będzie uzasadniona. Prawo istnieje po to, aby zwiększać wolność, a nie ją ograniczać.
To jedna z najlepszych rad edukacyjnych, jakie otrzymałem. Dla wielu studentów, zwłaszcza tych, którzy mogą się ze mną nie zgadzać pod względem filozoficznym, skłania to do rozmów poza zajęciami na temat ekonomii i liberalizmu. Na terenie kampusu mamy piękne żywe dęby. W ładne dni dyżury prowadzę na zewnątrz, więc odbyłem wiele wspaniałych rozmów ze studentami w ich cieniu. Niektórzy studenci mają skłonności liberalne. Inni nie, ale interesują się filozofią (lub chcą przedstawić kontrargumenty). Ale wszyscy pozostawiają rozmowę wzbogaconą. A przynajmniej ja to robię.
Niedawno jeden ze studentów zapytał, dlaczego jestem liberałem. To dobre pytanie, a odpowiedź ewoluowała. Oczywiście jestem liberałem ze względów empirycznych. Liberalizm doprowadził do bezprecedensowego rozkwitu ludzkości, praktycznie eliminując prawdziwe ubóstwo w krajach liberalnych. Kraje liberalne są zazwyczaj bardziej tolerancyjne, pokojowe, bogate, zdrowe, kreatywne i szczęśliwe. Jest niezliczona ilość książek, które to dokumentują, ale polecam tym, którzy chcą przeczytać bardziej dramatycznie Powstanie marynarzy Cajun: wyścig po wielką ropę naftową przez Woody’ego Falgoux. Woody opowiada historię żeglarzy z Cajun, którzy zaczynali od zera, postawili wszystko na hazard i zostali „baronami łodzi przewożących ropę”. To opowieść, która mogła wydarzyć się jedynie w liberalnej gospodarce rynkowej. Jak powiedział kiedyś Thomas Sowell: „Nie mam wiary w rynek. Mam dowody na temat rynku”.
Gdybyście mnie zapytali: „Dlaczego liberalizm?” Kiedy 20 lat temu zaczynałem uczyć się ekonomii jako uczeń szkoły średniej, poprzestałem na dowodach empirycznych. Ale od tego czasu nawiązałem kontakt z wieloma liberalnymi myślicielami, zarówno z przeszłości (Adam Smith, Fryderyk Bastiat, Johna Millara, AV Dicey, FA Hayeka, Jamesa M. Buchananaitp.) i obecne (Don Boudreaux, Davida Hendersona, Pierre’a Lemieux, Russa Robertsa, Dana Kleinaitp.).
W tym czasie zacząłem doceniać głębsze zrozumienie „liberalizmu” i „rozkwitu człowieka”. W rzeczywistości powiedziałbym, że mój pogląd jest teraz znacznie mniej nastawiony na empirię; nawet gdyby liberalizm nie przyniósł lepszych rezultatów materialnych, nadal byłbym liberałem. Myślę, że najlepiej ujął to James Buchanan w swoim eseju „Człowiek naturalny i sztuczny” (przedrukowanym w tomie 1. Dzieła zebrane Jamesa M. Buchanana):
Człowiek chce, aby wolność stała się tym, kim chce się stać. Czyni to właśnie dlatego, że nie wie, jakim człowiekiem będzie chciał się z czasem stać. Usuńmy raz na zawsze instrumentalną obronę wolności, jedyną, jaką można wyprowadzić bezpośrednio z ortodoksyjnej analizy ekonomicznej. Człowiek nie pragnie wolności w celu maksymalizacji własnej użyteczności lub użyteczności społeczeństwa, którego jest częścią. Pragnie, aby wolność stała się takim człowiekiem, jakim chce się stać. (str. 259, podkreślenia w oryginale.)
Liberalizm pozwala ludziom odkryć i stać się najlepszą wersją siebie, jakakolwiek by ona nie była. Czy niektórym się znudzi? Oczywiście. I to jest w porządku. Czy niektórzy wykorzystają swoją wolność do znęcania się nad innymi? Oczywiście. I tu właśnie ma do odegrania rolę liberalny rząd w społeczeństwie liberalnym: karać tych, którzy dopuszczają się niesprawiedliwości. Dla mnie ta wolność znalezienia i przeżycia najlepszego życia, niezależnie od tego, co się z tym wiąże, pod warunkiem, że nie krzywdzisz innych, jest piękna.
Liberalizm jest w istocie filozofią społeczną. Zachęca do zachowań społecznych, ponieważ zachęca do pokoju. Z tego powodu liberalizm zachęca do spójności społecznej w sposób, w jaki nie mogą tego zrobić ideologie kolektywistyczne, które nie traktują priorytetowo jednostek. Zachęca człowieka do rozwoju na niezliczone sposoby. I dlatego jestem klasycznym liberałem.
Żywe dęby na dziedzińcu w Nicholls State, fot. autorka.
[1] W tym poście używam terminów „liberalny” i „klasyczny liberał” zamiennie. Mają na myśli to samo. „Liberalny” tutaj tak nie odnoszą się do amerykańskiej lewicy lub Partii Demokratycznej.
[2] Listy te nie są wyczerpujące. Miałem szczęście współpracować z wieloma wspaniałymi myślicielami. Wykluczenie z tych list nie oznacza braku wpływu ani nie jest lekceważeniem kogokolwiek.
